Τρίτη 25 Ιουλίου 2017

Hegel: Τι είναι πατριωτισμός;

Σχετική εικόναΠατριωτισμός, πολιτικός καιροσκοπισμός και πολιτική «αυτοκτονία»

Ο πατριωτισμός, ως έννοια-φράση και ως ποιοτικός προσδιορισμός του συλλογικού μας Είναι, συνυφαίνεται, από άποψη αρχής, με την πολιτική-εθνική υπόσταση του ανθρώπινου ατόμου και του εκάστοτε οργανωμένου κράτους. Αντικειμενικά λοιπόν αφορά όλους τους πολίτες μαζί και τους πολιτικούς. Σε κάθε περίπτωση βέβαια είναι τόσο σαφής έννοια όσο και ασαφής. Εάν επιχειρήσουμε να σκεφτούμε σχετικά επί του παραδείγματος: Ελλαδική χώρα του τώρα, διαπιστώνουμε ότι η πλειονότητα των πολιτών αμφισβητεί τον πατριωτισμό των πολιτικών, επειδή πιστεύει πως ένα μέρος των τελευταίων παρέδωσε αμαχητί και ηθελημένα τη χώρα στα οργανωμένα συμφέροντα διεθνών κερδοσκοπικών συμμοριών και πως ορισμένα άλλα μέρη διέπονται από τον ίδιο πολιτικό καιροσκοπισμό με εκείνον των πρωτεργατών του κακού, ανεχόμενα έμμεσα ή άμεσα την εν λόγω πολιτική διαβουκόληση. Το μόνο που φαινομενικά διακρίνει τις «αντίπαλες» πολιτικές παρατάξεις είναι μια προσχηματική ρητορική γύρω από την υπεράσπιση του δημόσιου και εθνικού συμφέροντος. Στην πράξη όμως ουδεμία έχει τολμήσει να εναντιωθεί με ριζοσπαστικές πολιτικές στην ως τώρα καταστροφική πορεία. Η μέριμνα για την ανθρώπινη ύπαρξη, η διακύβευση της επιβίωσης –περί βίωσης ουδείς λόγος– δεν αποτελεί μαρτυρία ζωής και βίου για την απάτη της πολιτικής «εκπροσώπησης». Η τελευταία ενδιαφέρεται μόνο για την επιβίωση του δικού της σαθρού σαρκίου, με την επιστράτευση του οργανωμένου ψεύδους, με την υπόθαλψη της ποταπότητας και με τη διαφθορά της καλόπιστης γνώμης.

Από τα ανωτέρω προκύπτει με δριμύτητα το ερώτημα: Τι είναι πατριωτισμός; Σύμφωνα με τον Χέγκελ, ο πατριωτισμός δεν είναι απλώς η ετοιμότητα για ανδραγαθήματα, για ξεχωριστές ή εξαιρετικές πράξεις και θυσίες σε περιόδους κρίσης ή μεγάλης ανάγκης (Φιλοσοφία του Δικαίου § 268), αλλά η συνείδηση, η επίγνωση ότι κανείς πραγματώνεται μόνο μέσα από την εύρυθμη κοινωνική και πολιτική συμβίωση με τους άλλους ανθρώπους· η επίγνωση συναφώς ότι οι καθημερινές βιοτικές σχέσεις του κάθε μεμονωμένου ατόμου ευδοκιμούν μόνο όταν έχουν ως υποστασιακό τους υπόβαθρο τις κοινές υποθέσεις της κοινωνίας και της πολιτείας. Επομένως, συνεχίζει ο Χέγκελ, θεμελιώδης προϋποθεση, για να υπάρχει πατριωτισμός, είναι η βαθιά πολιτική συνείδηση, το ισχυρό πολιτικό φρόνημα (politische Gesinnung), που επιτρέπει εναρμόνιση ιδιωτικού και δημόσιου συμφέροντος, με βάση τις αρχές της κοινωνικής ηθικότητας (Sittlichkeit), και αποτρέπει την ιδιοτέλεια των πολιτικών προσώπων. Όταν το πολιτικό προσωπικό απαρτίζεται από άξεστους ανθρώπους, μας προειδοποιεί ο μεγάλος γερμανός φιλόσοφος, αντισταθμίζει την απουσία πολιτικού φρονήματος, άρα και πατριωτισμού, με δήθεν «μεγαλόψυχες» πράξεις και αφειδώλευτη λογολογία –τέτοιες πολιτικές «μεγαλοψυχίες» επιδεικνύει καθημερινά το δικό μας βλακώδες πολιτικό σύστημα– για να πείθει έτσι τον εαυτό του και τους άλλους ότι εργάζεται για τη «σωτηρία» της πατρίδας. Κατ’ αυτό τον τρόπο, στη θέση του πατριωτισμού ανυψώνει τον πιο επικίνδυνο πολιτικό καιροσκοπισμό. Και οι μάζες; Αν δεν θέλουν να «αυτοκτονούν» πολιτικά, συνεπώς και καθημερινά, αναπαράγοντας μια άθλια πολιτική τους εκπροσώπηση, αξίζει να έχουν οδηγό της συνολικής τους πράξης τη ρήση του Καντ: «θα επικρατήσει το δίκαιο, ακόμη κι αν χρειάζεται να αφανιστούν όλα τα καθάρματα του κόσμου».

Δεν υπάρχουν σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου