ΡΗΤΟΡΙΚΗ: ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ - Φιλίππου ἐπιστολή (1-5)

[1] Φίλιππος Ἀθηναίων τῇ βουλῇ καὶ τῷ δήμῳ χαίρειν. Ἐπειδὴ πολλάκις μου πρέσβεις ἀποστείλαντος, ἵν᾽ ἐμμείνωμεν τοῖς ὅρκοις καὶ ταῖς ὁμολογίαις, οὐδεμίαν ἐποιεῖσθ᾽ ἐπιστροφήν, ᾤμην δεῖν πέμψαι πρὸς ὑμᾶς ὑπὲρ ὧν ἀδικεῖσθαι νομίζω. μὴ θαυμάσητε δὲ τὸ μῆκος τῆς ἐπιστολῆς· πολλῶν γὰρ ὑπαρχόντων ἐγκλημάτων ἀναγκαῖόν ἐστιν ὑπὲρ ἁπάντων δηλῶσαι καθαρῶς.

[2] Πρῶτον μὲν γὰρ Νικίου τοῦ κήρυκος ἁρπασθέντος ἐκ τῆς χώρας τῆς ἐμῆς, οὐχ ὅτι τοῖς παρανομοῦσιν ἐπετιμήσατε τὴν δίκην, ἀλλὰ τὸν ἀδικούμενον εἵρξατε δέκα μῆνας· ἃς δ᾽ ἔφερε παρ᾽ ἡμῶν ἐπιστολάς, ἀνέγνωτ᾽ ἐπὶ τοῦ βήματος. ἔπειτα Θασίων ὑποδεχομένων τὰς Βυζαντίων τριήρεις καὶ τῶν λῃστῶν τοὺς βουλομένους οὐδὲν ἐφροντίζετε, τῶν συνθηκῶν διαρρήδην λεγουσῶν πολεμίους εἶναι τοὺς ταῦτα ποιοῦντας.

[3] ἔτι τοίνυν περὶ τοὺς αὐτοὺς χρόνους Διοπείθης ἐμβαλὼν εἰς τὴν χώραν Κρωβύλην μὲν καὶ τὴν Τιρίστασιν ἐξηνδραποδίσατο, τὴν δὲ προσεχῆ Θρᾴκην ἐπόρθησε, τέλος δ᾽ εἰς τοῦτ᾽ ἦλθε παρανομίας ὥστ᾽ Ἀμφίλοχον ὑπὲρ τῶν αἰχμαλώτων ἐλθόντα πρεσβευτὴν συλλαβὼν καὶ τὰς ἐσχάτας ἀνάγκας ἐπιθεὶς ἀπελύτρωσε ταλάντων ἐννέα· καὶ ταῦτα τῷ δήμῳ συνδοκοῦντ᾽ ἐποίησεν.

[4] καίτοι τὸ παρανομεῖν εἰς κήρυκα καὶ πρέσβεις τοῖς ἄλλοις τε πᾶσιν ἀσεβὲς εἶναι δοκεῖ καὶ μάλισθ᾽ ὑμῖν· Μεγαρέων γοῦν Ἀνθεμόκριτον ἀνελόντων εἰς τοῦτ᾽ ἐλήλυθεν ὁ δῆμος ὥστε μυστηρίων μὲν εἶργον αὐτούς, ὑπομνήματα δὲ τῆς ἀδικίας ἔστησαν ἀνδριάντα πρὸ τῶν πυλῶν. καίτοι πῶς οὐ δεινόν, ἐφ᾽ οἷς παθόντες οὕτως ἐμισήσατε τοὺς δράσαντας, νῦν αὐτοὺς φαίνεσθαι ποιοῦντας;

[5] Καλλίας τοίνυν ὁ παρ᾽ ὑμῶν στρατηγὸς τὰς μὲν πόλεις τὰς ἐν τῷ Παγασίτῃ κόλπῳ κατοικουμένας ἔλαβεν ἁπάσας, ὑμῖν μὲν ἐνόρκους, ἐμοὶ δὲ συμμαχίδας οὔσας, τοὺς δ᾽ εἰς Μακεδονίαν πλέοντας ἐπώλει πάντας πολεμίους κρίνων· καὶ διὰ ταῦθ᾽ ὑμεῖς ἐπῃνεῖτ᾽ αὐτὸν ἐν τοῖς ψηφίσμασιν. ὥστ᾽ ἔγωγ᾽ ἀπορῶ τί ποτ᾽ ἔσται καινότερον, ἐὰν ὁμολογήσητέ μοι πολεμεῖν· καὶ γὰρ ὅτε φανερῶς διεφερόμεθα, λῃστὰς ἐξεπέμπετε καὶ τοὺς πλέοντας ὡς ἡμᾶς ἐπωλεῖτε, τοῖς ἐναντίοις ἐβοηθεῖτε, τὴν χώραν μου κακῶς ἐποιεῖτε.

***
[1] Ο Φίλιππος απευθύνει χαιρετισμό στη Βουλή και στον Δήμο των Αθηναίων.
Επειδή παρά την κατ᾽ επανάληψη εκ μέρους μου αποστολή πρέσβεων για τήρηση των όρκων και των συμφωνιών δεν δείξατε κανένα ενδιαφέρον (δεν έλαβα καμίαν απάντηση), έκρινα ότι έπρεπε να σας στείλω επιστολή σχετικά με τις αδικίες που πιστεύω ότι υφίσταμαι. Μην εκπλαγείτε με το μήκος της επιστολής, γιατί, αφού έχω πολλά παράπονα, είμαι αναγκασμένος να τα θέσω όλα καθαρά και ξάστερα.

[2] Πρώτα πρώτα, όταν απήχθη από τη χώρα μου ο Νικίας ο Κήρυκας, όχι μόνο δεν επιβάλατε την αρμόζουσα τιμωρία στους ενόχους, αλλ᾽ αντίθετα φυλακίσατε το θύμα για δέκα μήνες και διαβάσατε από το βήμα όσες επιστολές έφερε από εμένα. Στη συνέχεια, όταν οι Θάσιοι δέχονταν στα λιμάνια τους τις τριήρεις των Βυζαντίων και όσους από τους πειρατές ήθελαν να καταφύγουν εκεί, αδιαφορούσατε τελείως, μολονότι οι συνθήκες ορίζουν κατηγορηματικά να θεωρούνται εχθροί όσοι κάνουν τέτοια πράγματα.

[3] Ακόμη, την ίδια περίπου εποχή εισέβαλε στη χώρα μου ο Διοπείθης, εξανδραπόδισε τους κατοίκους της Κρωβύλης και της Τιρίστασης, και λεηλάτησε το γειτονικό μέρος της Θράκης. Τέλος, έφτασε σε τέτοιο σημείο περιφρόνησης του διεθνούς δικαίου, ώστε συνέλαβε τον Αμφίλοχο, που ήρθε να διαπραγματευθεί για την απελευθέρωση των αιχμαλώτων, και, αφού του επέβαλε τα χειρότερα βασανιστήρια, τον απελευθέρωσε αντί εννέα ταλάντων· και μάλιστα προέβη σ᾽ αυτές τις ενέργειες με την έγκριση της Εκκλησίας του Δήμου.

[4] Και όμως η προσβολή προς το πρόσωπο του κήρυκα και των πρέσβεων θεωρείται ασέβεια από όλους τους ανθρώπους και προπάντων από σας, αν κρίνω από το γεγονός ότι, όταν οι Μεγαρείς σκότωσαν τον Ανθεμόκριτο, ο λαός έφτασε σε τέτοιο σημείο αγανάκτησης, ώστε τους απέκλειε από τις γιορτές των Μυστηρίων και έστησε ανδριάντα μπροστά στις πύλες της πόλης για να θυμίζει την εγκληματική πράξη τους. Αλήθεια, δεν είναι φοβερό να αποκαλύπτεστε ότι διαπράττετε οι ίδιοι τώρα αυτά για τα οποία μισήσατε τόσο πολύ τους δράστες, όταν τα θύματα ήσασταν εσείς;

[5] Εξάλλου, ο Καλλίας, ο στρατηγός σας, κατέλαβε όλες τις πόλεις στον Παγασητικό κόλπο, προστατευμένες με όρκο από σας και σύμμαχες με εμένα· ακόμη, όσοι ταξίδευαν ως έμποροι προς τη Μακεδονία, τους θεωρούσε όλους εχθρούς και τους πωλούσε στα σκλαβοπάζαρα. Και εσείς με τα ψηφίσματά σας τον επαινούσατε γι᾽ αυτές του τις ενέργειες. Είμαι περίεργος λοιπόν να δω τι το καινούργιο θα κάνετε, αν παραδεχτείτε ότι βρίσκεσθε σε πόλεμο μαζί μου· καθόσον, όσον καιρό βρισκόμασταν σε φανερή διαμάχη μεταξύ μας, στέλνατε πειρατές, πωλούσατε σε σκλαβοπάζαρα τους εμπόρους που ταξίδευαν σε μας, βοηθούσατε τους αντιπάλους μου και ερημώνατε τη χώρα μου.