Κυριακή 11 Δεκεμβρίου 2016

Ο Ηράκλειος άθλος του λέοντα τη Νεμέας, αποσυμβολισμός

«Γλίτωσε από την απλοϊκή άνεση του νου που βάνει τάξη κι ελπίζει να υποτάξει τα φαινόμενα. Γλίτωσε από τον τρόμο της καρδίας που ζητάει κι ελπίζει να βρει την ουσία. Νίκησε το στερνό, τον πιο μεγάλο πειρασμό, την ελπίδα.» -Νίκος Καζαντζάκης, Ασκητική

Ο Ηρακλής είναι ο κατεξοχήν αρχετυπικός ήρωας. Είναι ο ημίθεος ήρωας, καθώς έχει πατέρα το Δία, και μητέρα τη θνητή Αλκμήνη. Ο Δίας είναι σύμβολο της πνευματικής του φύσης. Η Αλκμήνη, η γήινη μάνα, υποδηλώνει τις ρίζες του και το σπόρο της μεγάλης περιπέτειας που τον περιμένει, στην πορεία του προς τον Όλυμπο.

Ο Ηρακλής παραμένει από την αρχαιότητα έως σήμερα, ένα διαχρονικό αρχετυπικό πρότυπο, το οποίο διαχρονικά αναζητά η ψυχή, ώστε να την κινητοποιήσει και να την καλέσει να κάνει τους δικούς της άθλους, που στην ουσία είναι ένας και μοναδικός: να θυμηθούμε ποιοι πραγματικά είμαστε.

Η ζωή του Ηρακλή ξεκινά με την εξόντωση των δύο φιδιών που είχε στείλει η Ήρα για να τον εξοντώσουν. Τα φίδια συμβολίζουν την σοφία, και την διάκριση. Με την αρχέγονη δύναμη που θα τον διακρίνει ο Ηρακλής βρέφος ακόμα καταπνίγει το στοιχείο της σοφίας, προκαθορίζοντας έτσι τη μελλοντική του ατραπό, που χαρακτηρίζεται από την κυριαρχία του παρορμητικού στοιχείου πάνω στο νου και την έλλειψη διάκρισης. Στην εφηβεία του ακόμη διαλέγει το δύσβατο μονοπάτι της αρετής, αποδεχόμενος την υπηρεσία που οφείλει να προσφέρει στην ανθρωπότητα. Παντρεύεται τη Μεγάρα και αποκτά τρεις γιους, που συμβολίζουν το τρισυπόστατο της ύπαρξης του. Η Ήρα(ψυχή) τον τρελαίνει, και ο Ηρακλής σκοτώνει τη γυναίκα και τα παιδιά του, γεγονός το οποίο συμβολίζει την καταστροφή από τον ίδιο των ανώτερων όψεων που συνδέονται με την Θεϊκή του φύση. 

Για να εξιλεωθεί ο Ηλιακός ήρωας, οφείλει να εκτελέσει δώδεκα άθλους τους οποίος του ανάθεσε ο Ευρυσθέας., ώστε να συνειδητοποιήσει πως σημασία δεν έχει να αποφύγεις τα πάθη σου, αλλά να κυριαρχήσεις σε αυτά.

Για να επιτύχει τους τιτάνιους αυτούς άθλους, δέχεται την αρωγή των Θεών. Η Αθηνά του δίνει το ένδυμα της σοφίας, ο Ήφαιστος ένα χρυσό θώρακα, σύμβολο προστασίας που προσφέρει το πυρ της νόησης, ο Ποσειδώνας του χαρίζει άλογα, ένδειξη της ελεγχόμενης ά- λογης συναισθηματικής φύσης, ο Ερμής ένα κοφτερό ξίφος, σύμβολο της νοητικής διάκρισης , ο Απόλλωνας του χαρίζει ένα φωτεινό τόξο, σύμβολο του υψηλού στόχου που θέτει ο αναζητητής στο ξεκίνημα της περιπέτειας.

Παρόλα τα δώρα με τα οποία τον προικίζει η ανώτερη φύση του, ο Ηρακλής ξεκινάει τους άθλους με το ρόπαλο του, την αυθύπαρκτη εσωτερική του φύση. Ο Ηρακλής στέκει μόνος, μέχρι να κερδίσει με την εμπειρία του το δικαίωμα να χρησιμοποιήσει τα όπλα της πνευματικής του ύπαρξης. Οι άθλοι του θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως ένας μυητικός οδηγός αυτογνωσίας, ο οποίος μέσα από τους άθλους που όφειλε να φέρει εις πέρας, μας δείχνουν τον δρόμο προς την αποκατάσταση της αληθινής μας ταυτότητας.

Όπως έχω επισημάνει υπάρχει μια στενή σχέση ανάμεσα στους δώδεκα άθλους του Ηρακλή και στα δώδεκα σημεία του ζωδιακού. Στο σημείο του Κριού αντιστοιχεί ο άθλος με τα άλογα του Διομήδη, στον Ταύρο η σύλληψη του Ταύρου της Κρήτης, στους Διδύμους τα μήλα των Εσπερίδων και στον Καρκίνο η Κερυνίτιδα Έλαφος, στο Λέοντα το Λιοντάρι της Νεμέας, στην Παρθένο η Ζώνη της Ιππολύτης και στο Ζυγό ο Ερυμάνθιος Κάπρος, στο Σκορπιό έχουμε τη Λερναία Ύδρα, στον Τοξότη τις Στυμφαλίδες Όρνιθες και στον Αιγόκερω τον Κέρβερο, το φύλακα του 'Aδη. Στον Υδροχόο αποδίδονται οι Σταύλοι του Αυγεία και, τέλος, στους Ιχθείς τα βόδια του Γηρυόνη.

Στο παρόν μικρό άρθρο θα ασχοληθώ με τον αποσυμβολισμό του άθλου του λιονταριού της Νεμέας. Σύμφωνα με τον μύθο, το λιοντάρι της Νεμέας, αρχικά φρουρούσε το παλάτι της θεάς Σελήνης και μία μέρα στο θυμό της το κλώτσησε και το πέταξε στη γη. Το άγριο αυτό λιοντάρι, κατασπάραζε ζώα κι ανθρώπους στη Νεμέα. Ο Ηρακλής το βρήκε στη σπηλιά του, η οποία είχε δύο εξόδους. Έφραξε τη μία, και του επιτέθηκε από την άλλη, ώστε να μην μπορεί να ξεφύγει. Λέγεται πως το πολέμησε με τα χέρια, χωρίς τα όπλα του (το τόξο που του έδωσε ο Απόλλωνας, το ξίφος του Ερμή, το πέπλο της Αθηνάς και το ρόπαλο που έφτιαξε ο ίδιος) και κατάφερε να το πνίξει.

Στην συνέχεια πήρε τη λεοντή και πήγε στον Ευρυσθέα. Από τότε χρησιμοποιεί το δέρμα του ζώου σαν φορεσιά του. Με αυτόν τον τρόπο ο ήρωας υποτάσσει και χρησιμοποιεί τη ζωώδη φύση του. Αυτή η φύση θα τον ακολουθεί σε όλη του τη ζωή μέσα στην ύλη, γιατί, όπως και κάθε άνθρωπος, είναι ενσαρκωμένος και δεν μπορεί να απορρίψει εντελώς τα κατώτερα στρώματα της ύπαρξής του.
Η εξόντωση του λιονταριού της Νεμέας σε ένα πρώτο επίπεδο συμβολίζει τη νίκη του συνειδητοποιημένου ανθρώπου ενάντια στα ζωώδη ένστικτα και πάθη του (λιοντάρι) με τη δύναμη του νου (ρόπαλο), συνεπικουρούμενη από την ακλόνητη ψυχική θέληση.

Η σπηλιά έχει δύο εξόδους. Ο συμβολισμός είναι προφανής: συνειδητό και το υποσυνείδητο. Το συνειδητό σχετίζεται με την λογική, τη σύγκριση, την ανάλυση, την εκμάθηση, την επιλεκτικότητα και την κατανόηση. Το υποσυνείδητο, υπάρχει κάτω από το επίπεδο της συνειδητής επίγνωσης, είναι είναι η μητέρα του συνειδητού. Το υποσυνείδητο είναι εξαιρετικά ισχυρό και ικανό να επεξεργάζεται πολλές περισσότερες πληροφορίες ταυτόχρονα από ότι το συνειδητό. Ωστόσο, είναι παράλογο, δεν αιτιολογεί, ενώ δεν μπορεί να διακρίνει έννοιες όπως καλό και το κακό, ή θετικό και αρνητικό.

Η «γλώσσα» που χρησιμοποιείται σε αυτό τον κόσμο είναι τα σύμβολα, τα οποία ανασύρονται και ερμηνεύονται μέσα από τα όνειρα και τα αρχέτυπα. Το συνειδητό μέρος του εαυτού των περισσότερων ανθρώπων δεν έχει συνειδητοποιήσει ή καλύτερα αγνοεί πλήρως την ύπαρξη της ασυνείδητης πλευράς τους, ούτε έχει επίγνωση των καταστάσεων, της ζωής, της δυναμικής και των διεργασιών που λαμβάνουν χώρα σ’ αυτή την ψυχική περιοχή. Παρόλα αυτά πρόκειται για κάτι πολύ πραγματικό, υπαρκτό και ζωντανό.

Όταν λοιπόν αναγνωρίζουμε τις σκοτεινές πλευρές της φύσης μας λειτουργούμε με επίγνωση αναγνωρίζοντας πως η ατομική μοίρα του ανθρώπου πολλές φορές οφείλεται στην επικράτηση μη συνειδητών παραγόντων. Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, όταν η απάντηση σε ένα πρόβλημα μοιάζει να έρχεται από το πουθενά, όπως και εκείνες στις οποίες ενώ ψάχνουμε μια λέξη τελικά αυτή έρχεται στο μυαλό μας μόνο αφού σταματήσουμε να προσπαθούμε, ότι η ασυνείδητη σκέψη κρύβεται πίσω από την λύση του προβλήματος. Σε κάθε είδους αποφάσεις δεν έχουμε ποτέ αντίληψη όλων των παραγόντων που μπορούν να τις επηρεάσουν.

Η γνώση τόσο της ύπαρξης, όσο και της γνώσης του τρόπου λειτουργίας αυτού του «αόρατου» και «άυλου» ασυνείδητου εαυτού μας είναι εξαιρετικά σημαντική, διότι σύμφωνα με τον Φρόυντ, το ασυνείδητο θα μπορούσε να περιγραφεί ως εκείνο το μέρος του νου μας, που μπορεί να γεννήσει πολλές νέες διανοητικές διαδικασίες, οι οποίες εκδηλώνονται στον νου μας, χωρίς εμείς οι ίδιοι να γνωρίζουμε την ύπαρξή τους! . Μπορεί κανείς να φυλακιστεί σ’ ένα δωμάτιο με ξεκλείδωτη πόρτα, αν τυχόν η πόρτα ανοίγει προς τα μέσα και δεν του περάσει απ’ το μυαλό να τραβήξει αντί να σπρώξει…

Μέχρι να κάνεις το ασυνείδητο συνειδητό, θα κατευθύνει τη ζωή σου και θα το ονομάζεις μοίρα, έλεγε ο Γιουνγκ. Στον άθλο του λιονταριού της Νεμέας, το οποίο αντιστοιχεί στο ζώδιο του Λέοντα και στο σημείο της καρδιάς, ο Ηρακλής θα μάθει να χρησιμοποιεί την καρδιά και το νου με πλήρη επίγνωση, ώστε η προστασία που του προσφέρει το τρόπαιο του η Λεοντή, να τον συντρόφευε έως το τέλος των άθλων του.

Ο Ηρακλής έως ότου καταφέρει να λειτουργεί με πλήρη επίγνωση θα ταλαιπωρείται, έως ότου διέλθει από τον κύκλο των δοκιμασιών και εξιλεωθεί, ώστε στο τέλος αποθεωθεί στον Όλυμπο..!

Δεν υπάρχουν σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου